Năm 12, chúng tôi có thêm một ông thày dạy văn chương thế giới người Anh. Ở trường trung học quốc tế, lớp của tôi có hai mươi mốt người, phần lớn đến từ Hàn Quốc, Malaysia, Đài Loan và tất nhiên, cả Việt Nam. Bầu không khí trong lớp luôn ngấm ngầm cạnh tranh. Ai cũng ôm giấc mơ Đại học. Mà những trường danh tiếng luôn đòi hỏi bảng điểm hoàn hảo.
Ngay từ trong hè, tôi đã đọc trước những tựa “sách lớn”, vào net kiếm thông tin về các tác giả quan trọng. Ngày đầu tiên có giờ học của thầy Danty, tôi giành ngồi ở cái bàn ngay tầm mắt của thầy. Trái với mọi tưởng tượng của tôi về một người dạy văn chương, thầy Danty thấp béo, đeo kính kẹp mũi và có nước da lúc nào cũng mẩn đỏ. Mọi người tự giới thiệu về mình, về nguyện vọng vào đại học. Trước đám học trò không biết kiêng dè là gì, thầy có vẻ hơi bối rối. Có lẽ bộ quần áo của thầy không hợp thời trang lắm. Hoặc vì thứ tiếng Anh của học sinh đủ các sắc tộc.
Thế nhưng chỉ cần bắt đầu vào bài giảng, thầy biến thành một người khác. Thầy khá trầm tĩnh, luôn có sẵn câu trả lời đơn giản mà sâu sắc cho mọi câu hỏi tinh quái hay nghịch ngợm. Cách đặt ngược lại câu hỏi của thầy với những ý kiến phá bĩnh luôn làm cả lớp cười phá lên thích thú. Suốt buổi học, thầy luôn gật đầu với các câu trả lời của tôi. Thế nhưng, tôi vẫn thấy rõ mình chưa tạo được ấn tượng nổi bật.
Bài kiểm tra đầu tiên mà thầy Danty giao cho lớp là một bài viết tự luận. Về nhà, tôi tập trung tìm tư liệu để cho bài viết trở nên nổi bật nhất. Ngày nộp bài, hầu hết mọi người chỉ có một trang giấy in, thua xa công phu ba trang đầy kín chữ của tôi. Một tuần sau, thầy Danty trả bài. Tôi chết sững khi nhận điểm 7, trong khi những tên bạn làm sơ sài hơn có thể nhận 8 hoặc 8.5 dễ dàng. Cuối giờ học, tôi xin gặp thầy Danty. Lắng nghe tất cả những lời tôi tuôn ra không kìm chế, thầy nhún vai: “Tôi hiểu những gì em nói, Kim ạ. Nhưng tôi nghĩ điểm bảy là đúng với bài làm của em!”.
Môn văn học thế giới trở thành mục tiêu đầu tư số một. Tôi đọc sách kỹ hơn. Tôi tìm tài liệu nhiều hơn. Bài tập kế tiếp thầy Danty giao cho lớp làm theo nhóm là về các vở bi kịch của Shakespeare. Tôi nhận phân tích tâm lý nhân vật vốn phức tạp nhất, làm bài rất công phu. Bài nộp chung nhưng chấm điểm từng người. Tôi đã đầy hy vọng. Nhưng, lúc bài phát ra, một lần nữa tôi tê điếng. 6 điểm. Thấp nhất lớp. Giờ thì tôi không muốn nói gì nữa. Chỉ có thành kiến mới khiến thầy Danty chấm điểm như thế.
Học kỳ trôi qua như cơn ác mộng. Trong khi tôi dễ dàng kiếm điểm cao các môn khác thì điểm văn học của tôi chỉ loanh quanh 6 hoặc 7. Sự tự tin trong tôi mất dần đi.
Thi học kỳ, thầy Danty cho một đề bài mở – phân tích tác phẩm cổ điển bạn yêu thích. Tôi chọn Jane Eyre. Rồi vừa chán nản vừa phẫn nộ, tôi bỗng quyết định… cóc cần – mình sẽ chẳng đầu tư gì nữa. Dù gì tôi cũng chỉ nhận điểm thấp. Hoá thân làm cô gái quả cảm Jane Eyre, tôi viết ra tất cả suy nghĩ của mình về nỗi sợ hãi của tuổi nhỏ, sự bất công vì phân biệt đẳng cấp, cả về tình yêu cao thượng nữa. Đồng hồ chỉ hết giờ thì tôi cũng buông bút, tay mỏi rã rời. Nộp bài xong, tôi ra về ngay.
Tôi hoàn toàn thờ ơ khi thầy Danty thông báo điểm thi. Khi tất cả đều đã nhận điểm, thầy hắng giọng: “Có một bài thi nhận điểm 10. Bài của Kim”. Mọi người im bặt, ngoảnh nhìn tôi. Mọi thứ quanh tôi chao đảo dữ dội.
Hết giờ học, tôi ra cổng chờ ba rước. Thầy Danty cũng ra trạm đón xe bus. Tôi chạy thẳng đến trước mặt thầy. Thầy bỗng mỉm cười:
– Tôi thích bài viết của em. Rất xuất sắc!
– Em không hiểu gì hết, thật sự. Khi em không cố gắng thì… – Tôi gãi đầu.
– Hãy luôn thể hiện suy nghĩ thật, con người thật như đã làm trong bài thi. Không phải mình tôi đâu, mà cả thế giới này đều đánh giá cao sự độc đáo, mạnh mẽ và cá tính riêng, chứ không phải là nghe lại những ý kiến tròn trịa cũ kỹ. Em hiểu ý tôi không?
– Vâng… – Trong tích tắc, tôi chợt hiểu lý do của những điểm 6 và 7.
– Cứ thế nhé! – Thầy lại mỉm cười
Lên xe với ba, tôi nhìn lại, thầy vẫn kiên nhẫn chờ xe bus. Thỉnh thoảng thầy lại rút khăn thấm mồ hôi trên gương mặt ửng đỏ. Bắt gặp đôi mắt tôi, thầy vẫy tay, ánh nhìn trìu mến sau đôi kính không gọng.
Thiên Kim
(Liverpool – UK)