Phan Gia Nhật Linh là cây bút phê bình điện ảnh sắc sảo và một đạo diễn được biết đến với nghệ danh Phan Xinê. Cùng với bạn bè yêu điện ảnh, anh tổ chức Tiệc phim ngắn trực tuyến (YxineFF) dành cho những bạn trẻ yêu làm phim. Đến nay, YxineFF đã đi được 5 mùa với những chủ đề là “từ khóa” đi sâu vào trăn trở của người trẻ.
Phan Gia Nhật Linh (Phan Xinê)
Hãy cứ mơ mộng!
Chào Phan Xinê, tình yêu điện ảnh đến với anh từ lúc nào?
Có lẽ, nó đến từ khi gia đình tôi chuyển từ Bình Thuận vào Sài Gòn và sống trong khuôn viên công ty Fafilm Việt Nam, nơi mỗi tối cuối tuần, có những buổi chiếu phim ngoài trời cho người dân quanh đó. Tôi cũng lớn lên trong phòng máy chiếu, xem phim qua ô cửa kính nhỏ, đủ mọi loại phim trên thế giới. Đôi khi, tôi thấy cuộc đời mình giống như câu chuyện của cậu bé Toto trong phim Cinema Paradiso.
Vì sao anh và những người sáng lập YxineFF đi đến quyết định thành lập liên hoan phim ngắn trực tuyến?
Khi chúng tôi điều hành forum Yxine, một diễn đàn về điện ảnh, có rất nhiều bạn trẻ muốn chia sẻ phim ngắn. Chúng tôi luôn mơ ước sẽ có một giải thưởng điện ảnh của chính mình. Chúng tôi cũng bàn bạc và trao đổi nhiều ý tưởng. Khi mà tôi ở Mỹ, Marcus Mạnh Cường Vũ, một đồng sáng lập viên của YxineFF ở Đức cùng một số người bạn khác ở Việt Nam, chúng tôi muốn làm một tiệc phim ngắn và trực tuyến là cách mà có thể kết nối chúng tôi.
Vì sao dự án chọn chủ đề cho mỗi đợt vận động gửi phim tham gia mà không phải là để người trẻ sáng tạo tự do? Việc “đặt hàng” như vậy, liệu có trói buộc tư duy sáng tạo người trẻ?
Mỗi chủ đề chúng tôi đặt ra là nguồn cảm hứng mà chúng tôi muốn gửi đến các bạn làm phim, cũng như thông điệp chúng tôi muốn gửi đến xã hội. Tôi nghĩ rằng, để có thể tự do sáng tạo, bạn cần có một định hướng (và ngay cả việc đi ngược lại định hướng đó cũng là một cách sáng tạo). Các chủ đề của YxineFF khá rộng: “Tình yêu”, “Niềm tin”, “Cá nhân”, “Lựa chọn” và năm nay là “Những kẻ mộng mơ”.
Hầu như bạn làm phim kiểu gì cũng sẽ chạm đến chủ đề. Quan trọng là chúng tôi muốn gợi cho các bạn làm phim một chút cảm hứng để bày tỏ mạnh mẽ hơn.
Anh hãy nói thêm về các chủ đề mà dự án đã đặt hàng các bạn trẻ ở 4 mùa đã qua, trong đó, anh thấy tâm đắc chủ đề nào nhất?
Việc tìm chủ đề mà giới trẻ thấy quan tâm và hứng thú, khó mà không khó. Khó, vì phải tìm được chủ đề nào đủ rộng để các bạn có được sự tự do sáng tạo nhưng cũng phải nói lên một thông điệp có ý nghĩa với điện ảnh và với cộng đồng. Không khó, vì tôi may mắn được “sống” trong một giai đoạn chuyển động mạnh của xã hội. Bất kỳ sự chuyển động nào cũng đem đến cho mình ngồn ngộn cảm xúc để nghĩ. Trong 4 chủ đề trước, tôi thích nhất là chủ đề “Cá nhân” nhưng tiếc là cách mà chúng tôi diễn đạt về chủ đề này chưa thực sự rõ nghĩa. Chúng tôi rất mong muốn các bạn làm phim hiểu được giá trị của mỗi cá nhân, tiếng nói xuất phát từ chính họ, chấp nhận và tôn trọng sự khác biệt. Tôi nghĩ, đó cũng là tính cách quan trọng của mỗi người làm phim để có thể có những tác phẩm đặc sắc, độc đáo.
“Những kẻ mộng mơ” được chọn là chủ đề sáng tác cho mùa thứ năm 2014? Theo anh, chủ đề này có ý nghĩa như thế nào với người trẻ?
Khi YxineFF mới ra đời, nhiều người không tin rằng, cuộc chơi này có thể đi xa đến hôm nay. May mắn thay, có lẽ, chúng tôi là những kẻ mộng mơ, không nhìn vào thực tế mà cứ lặng lẽ đi theo giấc mơ của đời mình. Năm năm trôi qua, khi nhìn lại, chúng tôi nghĩ rằng, “Những kẻ mộng mơ” là chủ đề phù hợp cho năm đánh dấu cột mốc quan trọng của YxineFF. Chúng tôi cũng “mơ mộng” rằng, các bạn làm phim sẽ có nhiều hoài bão hơn, mộng mơ, bay bổng hơn, thoát khỏi chuyện cơm áo gạo tiền để làm nên những tác phẩm điện ảnh không chỉ chạm đến trái tim người xem, mà còn cho họ được sống trong một thế giới khác, trong các khoảnh khắc. Tôi nghĩ, điện ảnh giúp cho chúng ta bay, bởi những nhà làm phim hầu hết là những kẻ rất mộng mơ.
Người trẻ cần được ghi nhận
Sau 4 mùa YxineFF, bản thân anh thấy có những chuyển biến nào đáng kể trong công tác tuyển phim, chất lượng phim, quy mô dự án, đội ngũ làm phim trẻ…?
Nếu xem lại phim của mùa đầu tiên và phim của mùa thứ tư, bạn sẽ thấy sự khác biệt lớn về mặt chất lượng, cả về kỹ thuật lẫn nghệ thuật. Có rất nhiều bạn làm phim trẻ hơn, vài bạn trong số đó nổi bật lên hẳn. Có những tác phẩm gây được chú ý trong xã hội. Thế nhưng, cùng lúc khi phải cạnh tranh với các phim ngắn quốc tế (YxineFF bắt đầu mở rộng thành tiệc phim quốc tế từ mùa thứ ba) thì mới thấy rõ các bạn trẻ của chúng ta vẫn còn non kém và ngây ngô. Năm ngoái, chúng tôi cảm thấy buồn vì quá ít phim Việt Nam đủ chất lượng để có thể “đấu” cùng các phim ngắn quốc tế. Thế nhưng, chúng tôi tin rằng, những cuộc cọ sát này sẽ cho các bạn làm phim ngắn trong nước một cái nhìn rõ nét hơn vị trí của họ và là động lực để họ có thể bứt phá trong những tác phẩm kế tiếp.
Anh Phan Xinê (hàng sau, giữa) cùng các bạn trẻ đam mê làm phim.
Trong những đạo diễn trẻ Việt hiện nay, anh ấn tượng với những đạo diễn nào nhất?
Đó là Đỗ Quốc Trung và Trương Minh Quý. Trung có 3 tác phẩm tham gia 3 mùa YxineFF, mỗi tác phẩm là một sự đổi mới, tiến bộ trong cả kỹ thuật kể chuyện lẫn tư duy điện ảnh. Trương Minh Quý có sự từ tốn trong cách làm phim. Mỗi tác phẩm của Quý đều toát lên được cá tính của cậu ấy. Ngoài ra, còn một số bạn khác như: Trần Dũng Thanh Huy, Lê Bình Giang, Nguyễn Trọng Khôi, bộ đôi Lê Lâm Viên và Đỗ Như Trang… Vì các bạn vẫn loay hoay sau tác phẩm đầu tay nên cũng chưa biết liệu các bạn sẽ đi xa đến đâu.
Hiện nay, ở Việt Nam, có khá nhiều cuộc thi phim ngắn cũng như rất nhiều phương thức để người trẻ chuyển tải thông điệp của mình.
Có nhiều cách để đạo diễn trẻ đưa tác phẩm của mình đến công chúng và có thể nổi tiếng nhanh chóng. Vậy YxineFF có đang bị cạnh tranh không?
YxineFF có một vị thế và chỗ đứng riêng của mình và cũng không có ý định sẽ cạnh tranh với những cuộc thi làm phim ngắn khác. Hầu hết các bạn trẻ khi đến với YxineFF không hẳn đi tìm sự nổi tiếng. Họ, có lẽ, muốn có một sân chơi chung và muốn được nhìn nhận một cách xứng đáng hơn.
Tham gia London Cross Media Forum 2013 có cho anh ý tưởng mới nào về việc hỗ trợ người trẻ làm phim trong thời đại đa phương tiện hiện nay?
Có một số dự án mà tôi đang phát triển cho YxineFF, cũng như một số dự án riêng của mình nhưng chắc phải đợi thời điểm chín muồi mới có thể công bố. Hy vọng, đó sẽ là những cuộc chơi mới, vui và sáng tạo dành cho các bạn trẻ làm phim.
Xin cảm ơn anh!
XUÂN HUY (Thực hiện)
