Flip Wilson, diễn viên và nghệ sĩ hài nổi tiếng người Mỹ, có thói quen là mỗi khi có ai đó hỏi về vấn đề tôn giáo của ông, ông đều hài hước đáp: “Tôi là người đứng ngoài xem”.
“Người đứng ngoài xem?” – Ai đó sẽ hỏi lại – “Tôi chưa bao giờ nghe nói đến một “người đứng ngoài xem” trong vấn đề tôn giáo cả”.
Flip sẽ đáp: “À, thì họ muốn tôi làm một nhân chứng, nhưng tôi không muốn dính líu vào, nên chỉ đứng ngoài xem thôi”.
Sự hài hước sâu sắc ở đây là, Flip chỉ ra rằng, cùng là việc đứng nhìn một sự việc, nhưng nếu một người muốn tham gia, thì họ sẽ là người làm chứng; còn nếu một người không muốn tham gia, thì sẽ chỉ là một người đứng xem.
Trong những thời điểm khó khăn, tôi nghĩ Edmund Burke (chính khách, nhà văn, nhà triết học thế kỷ 18) nói đúng: “Điều duy nhất cần thiết cho chiến thắng của những điều xấu” – Ông nói – “Là những người tốt không làm gì cả”.
Chúng ta có thể than phiền về sự bất công, chúng ta có thể kể lể về những đau đớn trên thế giới này hoặc thậm chí cảm thấy buồn thay cho những cảnh ngộ tuyệt vọng của người khác. Hoặc chúng ta có thể làm những gì chúng ta có thể, cho dù chỉ là một chút.
Theodore Roosevelt, Tổng thống thứ 26 của Mỹ, từng đọc một cuốn sách của nhà báo người New York tên là Jacob Riis. Cuốn sách có tựa đề “Một nửa số người còn lại sống thế nào”. Khi nói đến “một nửa số người còn lại”, rất nhiều người thường nghĩ rằng đó là những người sống trong sự xa xỉ. “Một nửa” đó là những người được chăm sóc từng chút một, được nuông chiều. Những người giàu và nổi tiếng. Những người năng động và xoay chuyển thế giới.
Nhưng cuốn sách này không miêu tả số ít những người cực kỳ giàu có trong xã hội. Mà nó miêu tả những khu ổ chuột của thành phố, với những vấn đề tồi tệ và đầy rẫy tội phạm. Những gia đình sống trong nghèo khổ và sợ hãi – quá sợ hãi đến mức không dám ra khỏi nhà khi trời tối. “Một nửa còn lại” đó, Riis viết, là những người nghèo trong xã hội.
Theodore Roosevelt quyết định phải hành động. Ông lập tức tới văn phòng của Tòa soạn báo, nơi tác giả làm việc, nhưng Riis không có ở đó. Roosevelt liền để lại một tấm danh thiếp của mình, trên đó ông ghi thêm: “Tôi đã đọc cuốn sách của anh và tôi đến để giúp đỡ”.
Ông đã không viết: “Tôi đã đọc cuốn sách của anh và tôi đến để chúng ta cùng thảo luận”. Hoặc “Tôi đã đọc cuốn sách của anh và tôi đến để khen ngợi tài năng viết lách của anh”. Ông chỉ viết: “Tôi đã đọc cuốn sách của anh và tôi đến để giúp đỡ”.
“Tôi chỉ là một cá nhân, nhưng tôi vẫn là một người; Tôi không thể làm được mọi thứ, nhưng tôi vẫn có thể làm được điều gì đó; và bởi vì tôi không thể làm được tất cả mọi thứ, nên tôi sẽ không từ chối làm điều gì đó mà tôi có thể làm”. Nhà văn thế kỷ 19 Edward Everett Hale đã nói như vậy.
Tôi cảm thấy ông ấy nói với tôi điều này mỗi ngày.
Thục Hân (dịch)