Sáng tạo là một công việc nghệ sĩ nhưng công chúng cũng cần nâng cấp để giúp sự sáng tạo ấy thăng hoa. Những người làm nhạc như nhạc sĩ Huy Tuấn đang kiên trì mở một “cánh cửa” để hai phía có thể gặp nhau.
“Cánh cửa” mới cho nhạc Việt
Ở Việt Nam hiện nay, những gương mặt nghệ sĩ trình diễn và giải trí nhiều hơn hẳn những nghệ sĩ làm công việc sáng tạo. Sự chênh lệch cán cân này cho thấy điều gì, thưa anh?
Đó là quy luật tự nhiên, không chỉ có tại Việt Nam mà có cả ở những nơi âm nhạc phát triển nhất. Sáng tạo không phải là công việc của số đông. Những người làm công việc này cần đáp ứng một số đòi hỏi về thẩm mỹ âm nhạc. Ngoài ra, cảm xúc là những thứ mà cũng không thể cố mà có được. Nâng cấp thị trường âm nhạc giải trí là điều chúng ta nên làm lúc này, trước khi nói về những ý tưởng sáng tạo xa vời. Nếu thị trường vẫn đứng tại chỗ hoặc giật lùi, chúng ta thiếu hẳn lớp khán giả có thể cảm nhận được sự sáng tạo mới mẻ. Theo tôi, một nghệ sĩ sáng tạo là người tạo ra xu hướng và chấp nhận thử thách của người tiên phong, họ không sợ thất bại và không lặp lại.
Một nền âm nhạc tốt và sáng tạo cần phải xây dựng và đứng trên nền môi trường văn hóa mạnh. Các yếu tố “mạnh” đó là gì, thưa anh?
Chúng ta cần lớp khán giả khao khát cái mới. Như thế, chính các nghệ sĩ cũng sẽ mạnh dạn hơn trong những khám phá của mình. Để có được lớp khán giả đó, chúng ta cần kiên nhẫn trước sự sơ khai của thị trường âm nhạc hiện nay.
Anh nghĩ sao về ý kiến cho rằng, hàm lượng sáng tạo của nhạc Việt thấp, dễ ảnh hưởng từ bên ngoài? Riêng về nhạc trẻ, bản sắc của chúng ta hiện nay ra sao?
Chúng ta hiện như những đứa trẻ trên thị trường âm nhạc thế giới. Chúng ta cần thời gian để trưởng thành nên việc dễ ảnh hưởng từ bên ngoài là chuyện không tránh khỏi. Đòi hỏi những điều cao siêu ngay từ khi chập chững là hoang đường. Thị trường sẽ tiếp nhận và đào thải theo một cách tự nhiên nhất. Hàn Quốc, Nhật Bản cũng gặp những câu hỏi này cách đây vài chục năm. Thay vì loay hoay thì họ gửi du học sinh đi sang các nước tiên tiến khác để được đào tạo một cách bài bản. Kết quả là giá trị cốt lõi cũng không mất đi mà những yếu tố khác, như nền công nghiệp âm nhạc, các lớp khán giả và nghệ sĩ đã cùng nhau nâng cấp thẩm mỹ của mình. Kết quả ra sao thì chúng ta thấy rồi.
Không ít nghệ sĩ của ta không chỉ học trên mạng mà còn đi học ở Mỹ, Hàn Quốc… nhằm tiếp cận cái mới, cái hay của họ để mang về. Khả năng và hướng tiếp cận của chúng ta ra sao, đã đúng hướng chưa?
Tiếp xúc qua Internet giống như là chúng ta hóng hớt bên ngoài thôi. Chúng ta cần chiến lược bài bản và mang tính hệ thống để nâng cao trình độ của những người làm âm nhạc. Các nhạc sĩ, ca sĩ của ta vẫn chỉ đi học với cố gắng cá nhân nên một tác động mạnh và có chiều sâu là không thể có.
So với những năm 2000, nhạc trẻ Việt hiện đã có nhiều tín hiệu khả quan. Thính giả đã có nhiều dòng nhạc để lựa chọn. Các chương trình nhạc tạp kỹ không còn ăn khách mà thay vào đó là các show diễn chuyên sâu vào những dòng nhạc và những gương mặt nghệ sĩ riêng biệt, có chọn lọc. Đặc biệt, giờ đây, đang dần xuất hiện thế hệ nghệ sĩ sáng tác và tự biểu diễn. Đấy chính là những thay đổi tích cực.
Công chúng cần âm nhạc gần gũi
Theo anh, sự phát triển ồ ạt của các ứng dụng công nghệ có ảnh hưởng thế nào đến công chúng âm nhạc và khả năng sáng tác của nghệ sĩ?
Tôi nghĩ, không có tác động gì nhiều, nếu xét về khía cạnh thị trường âm nhạc chính thống và tử tế, vì ở những nơi đó, mọi thứ đều được sáng tác và thưởng thức thông qua cảm xúc thật của con người. Trong âm nhạc, công nghệ chỉ là công cụ phụ trợ. Các thứ còn lại thì không đáng để nói vì “rác” ở đâu cũng có.
Sự nở rộ của các chương trình truyền hình và các cuộc thi về âm nhạc góp phần phát hiện ra nhiều gương mặt nghệ sĩ trẻ mới. Những sân chơi này có thật sự là nơi tìm kiếm, phát hiện tài năng âm nhạc?
Chúng ta phải có cái nhìn thật chính xác về xu hướng này. Đó đơn giản chỉ là những show truyền hình giải trí, không có nhiệm vụ và sứ mạng tìm kiếm và đào tạo các nhân tố cho thị trường âm nhạc một cách bài bản. Tuy nhiên, trong thời buổi này, không thể phủ nhận, chúng ta đang có một lớp ca sĩ trẻ khá tài năng, được phát hiện qua những chương trình này, như: Uyên Linh, Văn Mai Hương, Cát Tường, Đinh Hương… Nhưng như tôi nói ở trên, chúng ta đừng nghĩ các show truyền hình là nơi duy nhất để tìm kiếm và phát triển tài năng.
Là một nhà sản xuất âm nhạc, đào tạo và phát triển nhiều gương mặt nghệ sĩ trẻ, anh nhận xét gì về việc đào tạo âm nhạc ở Việt Nam? Phải chăng, chúng ta chỉ chú trọng đào tạo âm nhạc hàn lâm, nhạc trẻ hầu như chưa được đầu tư đúng mức?
Đây chính là một lỗ hổng lớn của các nhà hoạch định chiến lược về văn hóa cộng đồng. Họ cho rằng, chỉ những thứ hàn lâm mới quan trọng nhưng vấn đề của chúng ta hôm nay là phần đông công chúng cần những điều giản dị và gần gũi với họ hơn, mà mảng này, chúng ta lại thiếu vắng những địa chỉ đào tạo tử tế, có hệ thống về âm nhạc đại chúng.
Nếu không nâng cấp được thẩm mỹ khán giả đại chúng, còn lâu chúng ta mới có lớp khán giả cho nhạc hàn lâm một cách đúng nghĩa. Chúng tôi, bằng nỗ lực cá nhân, đang tập hợp, tìm cách mở rộng những “cánh cửa” đến với nhiều người hơn, nhất là mảng kiến thức cho thị trường nhạc trẻ. Tôi nghĩ, bước ngoặt ấy sẽ không còn xa nữa.
Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!■
KHOA TƯ (Thực hiện)
Bài viết đăng trên Sinh Viên Việt Nam số Tết Ất Mùi ra ngày thứ 2 (26/1/2015):
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét